Słowniczek

DEFINICJA ZUŻYTEGO SPRZĘTU ELEKTRYCZNEGO 

I ELEKTRONICZNEGO ORAZ SPOSOBY JEGO KWALIFIKOWANIA 

Sprzęt elektryczny i elektroniczny – urządzenia, których prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu elektronicznego lub od obecności pól elektromagnetycznych, oraz mogące służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiary prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych i zaprojektowane do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1000 V dla prądu zmiennego oraz 1500 V dla prądu stałego, zaliczone do grup sprzętu określonych w załączniku nr 1 do ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.

Załącznik nr 1 do ustawy określający grupy i rodzaje sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest przeniesieniem załącznika 1A i 1B dyrektywy 2002/96/WE. Załącznik 1B do tej dyrektywy wykazujący rodzaje sprzętu, zgodnie z interpretacją komisji europejskiej jest załącznikiem otwartym, a więc wykazuje jedynie przykłady sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Tak samo należy, zatem traktować załącznik nr 1 do ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym – o ile wymienienie grup sprzętu elektrycznego i elektronicznego ma charakter zamknięty (nie ma żadnej innej grupy sprzętu podlegającego ustawie poza dziesięcioma grupami wyliczonymi w załączniku), to wskazanie rodzajów sprzętu ma charakter jedynie przykładowy, bowiem nawet sprzęt niewymieniony literalnie w rodzajach, ale spełniający kryteria zawarte w definicji ustawy, podlega przepisom tej ustawy. Sprzęt taki należy klasyfikować do rodzaju obejmującego pozostały sprzęt w danej grupie.

Pierwszą przesłanką wynikającą z definicji sprzętu jest spełnienie przez dany produktdefinicji urządzenia.

Ze względu na fakt, że art. 1 ust. 2 ustawy stanowi, że w sprawach w niej nieuregulowanych stosuje się przepisy o odpadach, w przypadku określenia definicji urządzenia należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 27.04.2001 r. – Prawo ochrony środowiska, zgodnie z którymi pod pojęciem tym rozumie się niestacjonarne urządzenie techniczne, w tym środki transportu (art. 3 pkt.42). Zgodnie ze słownikiem PWN – „stacjonarny” oznacza << niezmieniający miejsca pobytu, położenia, pozostający na miejscu; nieruchomy, stały >>. Tak więc pod pojęciem urządzenie stacjonarne należy rozumieć takie urządzenie, które jest na stałe unieruchomienie. Wnioskując a contrario – urządzeniem niestacjonarnym będzie urządzenie, które nie jest na stałe związane z miejscem, w którym zostało umieszczone.

Na podstawie powyższej przesłanki należy uznać, że np. instalacja grzewcza, instalacja elektryczna, instalacja gazowa, instalacja klimatyzacyjna, instalacja antenowa czy instalacja przemysłowa, nie spełniają definicji urządzenia, a tym samym nie mogą być uznane za sprzęt w rozumieniu definicji ustawowej. Jednocześnie odwołując się do art. 2 ust.1 pkt.3 ustawy należy uznać, że czesi składowe urządzenia, które nie jest sprzętem w rozumieniu przepisów ustawy, są wyłączone z zakresu ustawy. Ponadto część instalacji, których przykłady wymieniono powyżej, jako urządzenia, których nie można uznać za produkt finalny, również nie spełniają definicji sprzętu. Przez produkt finalny należy rozumieć urządzenie, które pełni bezpośrednią funkcję, do którego zostało zaprojektowane, określoną przez producenta w instrukcji użycia (funkcje te powinny być spełnione bez konieczności zastosowania złożonych operacji technicznych), posiada własną obudowę oraz, jeśli jest to niezbędne, gniazda oraz połączenia, przeznaczone do użycia przez końcowego użytkownika.

Przykładu urządzeń wyłączonych na podstawie tego kryterium:

1. kable, gniazda, przełączniki, termostaty, liczniki, które używane są w instalacji elektrycznej,

2. urządzenia klimatyzacyjne, które wchodzą w skład instalacji klimatyzacyjnej,

3. anteny, które wchodzą w skład instalacji antenowej,

4. windy.

Drugą przesłanką wynikającą z definicji sprzętu jest zasada, że prawidłowe działanie sprzętu jest uzależnione od przepływu prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych oraz może służyć do wytwarzania, przesyłu bądź pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych. Oznacza to, że dane urządzenie wymaga dopływu energii elektrycznej, jako pierwotnego źródła energii, aby spełnić podstawowe funkcje, określone przez producenta w instrukcji użycia (funkcje te powinny być spełnione bez konieczności zastosowania złożonych operacji technicznych), a wyłączenie dopływu energii elektrycznej powoduje, że urządzenie nie spełnia tych funkcji. Tak więc jeżeli dany produkt może spełniać swoje funkcje bez konieczności zasilania energią elektryczną należy wyłączyć go z zakresu przepisów ustawy.

Przykłady urządzeń wyłączonych na podstawie tego kryterium:

1. zapalarka piezoelektryczna,

2. kuchenka gazowa z zapalarkami piezoelektrycznymi,

3. silniki spalinowe z zapłonem elektrycznym,

4. spalinowe kosiarki do trawy, narzędzia pneumatyczne,

5. zabawki na baterie, które pełnią funkcję zabawki, nawet jeżeli prąd elektryczny jest wyłączony (np. pluszowe misie) – z tej przyczyny kolejka elektryczna będzie sprzętem, gdyż po wyłączeniu prądu, zabawka ta nie będzie wypełniała swojej podstawowej funkcji,

6. kartki okolicznościowe z pozytywką (podstawową funkcją kartki okolicznościowej jest przekaz tekstowy umieszczony na niej).

Ponadto jeśli energia elektryczna służy jedynie do podtrzymania lub funkcji kontrolnych danego urządzenia, to takie urządzenie nie podlega przepisom ustawy, a tym samym wyłączone będzie z zakresu ustawy. Interpretacją tą można więc objąć np. rowery stacjonarne z elementami elektronicznymi, które pełnią jedynie funkcje pomiarowe.

Trzecią przesłanką wynikającą z definicji sprzętu jest zasada, zgodnie z którą dane urządzenie, podlegające przepisom ustawy, powinno zostać zaliczone do jednej z 10 grup, które określa załącznik nr 1 do ustawy. Tak więc, załącznik nr 1 do ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym jest zamknięty w odniesieniu do grup sprzętu, natomiast otwarty co do zawartych w nim rodzajów sprzętu i zawiera jedynie przykłady sprzętu. Oznacza to, że niewymienienie danego rodzaju sprzętu, w załączniku, nie świadczy o tym, że dany sprzęt nie podlega przepisom ustawy, gdyż podstawą podjęcia danego urządzenia przepisami tej ustawy będzie spełnienie przez to urządzenie wszystkich przesłanek definicji sprzętu. Tak więc przypadku, gdy parametry techniczne urządzenia wskazują na definicję sprzętu, a załącznik nr 1 do ustawy nie wymienia wprost rodzaju tego sprzętu należy zakwalifikować dany sprzęt do rodzaju obejmującego pozostały sprzęt w danej grupie.

Spełnienie przez dane urządzenie, wynikających z definicji sprzętu, wymienionych wyżej przesłanek, o ile nie można zastosować żadnego z podanych poniżej kryteriów wyłączeń, oznacza, że wprowadzającego ten sprzęt obowiązują przepisy ustawy.

1. kryterium odnoszące się do wyłączeń z grupy 6 załącznika nr 1 do ustawy: wielkogabarytowe, stacjonarne narzędzia przemysłowe.

Zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy z grupy 6 (Narzędzia elektryczne i elektroniczne) wyłączone są wielkogabarytowe, stacjonarne narzędzia przemysłowe. Zgodnie z definicją zawartą w poradniku FA wielkogabarytowe, stacjonarne narzędzia przemysłowe są to maszyny lub systemy składające się z połączonych ze sobą urządzeń, podsystemów oraz produktów finalnych z innymi elementami, z których każdy został zaprojektowany do użycia jedynie w przemyśle, na stałe połączone z podłożem i instalowane przez profesjonalną kadrę w instalacji oraz nieprzeznaczone do sprzedaży (wprowadzania do obrotu), jako urządzenia lub zespoły stacjonarnych urządzeń mogące pełnić samodzielne funkcje, do których zostały zaprojektowane, poza instalacja. Ustaw o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym niezawiera takiej definicji, ale można odwołać się do ustawy Prawo ochrony środowiska, która definiuje pojęcie instalacji. Zgodnie z definicją zawartą w tej ustawie przez instalację należy rozumieć stacjonarne urządzenie techniczne (urządzenie przemysłowe) lub zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu, przeznaczonej do określonych zadań. W związku z powyższym wielkogabarytowe, stacjonarne narzędzia przemysłowe należy uznać jako instalację w rozumieniu definicji zawartej w/w ustawie.

Przykłady urządzeń wyłączonych na podstawie tego kryterium:

1. platformy wiertnicze.

Uwaga:

W przypadku urządzeń gastronomicznych przy stosowaniu powyższego kryterium należy wziąć pod uwagę przede wszystkim to czy urządzenie jest na stałe związane z instalacją, a nie kierować się rozumieniem tego urządzenia.

2. kryterium: części składowe urządzenia niebędącego sprzętem w rozumieniu przepisów ustawy, które nie stanowią produktu finalnego.

Produktem finalnym jest urządzenie lub element urządzenia, które pełni bezpośrednią funkcję, do której zostało zaprojektowane, określoną przez producenta w instrukcji użycia (funkcje te powinny być spełnione bez konieczności zastosowania złożonych operacji technicznych), posiada własną obudowę oraz, jeśli jest to niezbędne, gniazda oraz połączenia przeznaczone do użycia przez użytkownika. Takimi urządzeniami są jednostka centralna, mysz, monitor i klawiatura, wymienione w załączniku nr 1 do ustawy w grupie 3.B.1.

Ponadto przy stosowaniu tego kryterium wyłączenie lub objecie urządzeń, które mogą w określonym przypadku stanowić części składowe, przepisami ustawy zależy od zastosowana tych urządzeń (oznacza to, że w określonym przypadku mogą być one samodzielnym urządzeniem, czyli stanowić produkt finalny) i powinno być rozpatrywane indywidualnie dla każdego przypadku.

Przykłady urządzeń wyłączonych na podstawie tego kryterium:

1. falowniki (przemienniki częstotliwości),

2. urządzenia identyfikacji radiowej (RFID), o ile stanowią część opakowania produktu (w przypadku gdy RFID spełniają definicję produktu finalnego, to podlegają wymaganiom ustawy i należy zakwalifikować je zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy do grupy 3),

3. silniki elektryczne,

4. płytki drukowane.

Zgodnie z wyjaśnieniami Komisji Europejskiej, zawartym w poradniku FAQ, wszystkie kable będące okablowaniem zarówno zewnętrznym, wewnętrznym, jak i rodzajem połączenia urządzeń, znajdujące się w tych urządzeniach w momencie, kiedy stają się one odpadami, stanowią zużyty sprzęt, co oznacza, że zaliczane są do masy zużytego sprzętu.

Kable objęte są przepisami ustawy, pod warunkiem, że mogą stanowić produkt finalny. Tak więc np. tzw. przedłużacze, czyli kable z wtyczką – z jednej strony i gniazdem – z drugiej, które stanowią produkt finalny, SA objęte przepisami ustawy. Przepisom ustawy nie podlegają kable montowane w urządzeniu niebędącym sprzętem, a przez to stanowiące nieodłączną część składową tego urządzenia, np. kable stanowiące element np. instalacji klimatyzacyjnej.

3. kryterium odnoszące się wyłącznie do grupy 5.1.: oprawy oświetleniowe stosowane w gospodarstwach domowych.

Jeśli chodzi o grupę 5.1. z załącznika nr 1 do ustawy to obejmuje ona oprawy oświetleniowe do lamp fluorescencyjnych, wyłączając jednocześnie tego typu oprawy, które stosowane SA w gospodarstwach domowych. Wyłączenie wszystkich opraw oświetleniowych stosowanych w gospodarstwach domowych wynika z pkt. 1,3,4, dokumentu FAQ, gdzie spod zakresu dyrektywy 2002/96/WE Komisja Europejska wyłącza wszystkie szeroko rozumiane oprawy oświetleniowa domowe stosowane w gospodarstwach domowych, czyli m.in. lampy, żyrandole oraz używane w nich źródła światła, takie jak żarówki.

Przykłady interpretacji:

Za właściwe zakwalifikowanie wprowadzonych urządzeń jest odpowiedzialny wprowadzający sprzęt, gdyż dysponuje pełną wiedzą na temat parametrów technicznych danego urządzenia oraz jego przeznaczenia. W przypadku problemów z określeniem spełnienia przez dane urządzenie przesłanek wynikających z definicji sprzętu pomoc w rozwiązaniu problemów technicznych związanych z kwalifikacja sprzętu można poszukiwać pomocy w Centrum Doskonałości Recyklingu Materiałów Politechniki Wrocławskiej.

http://www.recykling.pwr.wroc.pl/elektronika.htm